بسم الله الرحمن الرحیم
شهدا از مفاخر و مواریث معنوی کشور ما هستند و همواره باید مقام شامخ شان ارج نهاده شود ، زنده نگه داشتن یاد و نام شهداآن چنان ارزشمند است که مقام معظم رهبری آن را معادل خود شهید و شهادت دانسته اند. از این جهت یکی از مناسبت هایی که به صورت محله ایی ، منطقه ایی، شهرستانی، استانی و صنفی برگزار می شود یادواره شهدای عزیز است که عموما شامل قرائت قرآن، کلیپ، دکلمه ، مداحی و سخنرانی همراه با پذیرائی شام و ناهار است. شایسته است متولیان و دست اندرکاران مراسم یادواره های شهدا به این نکته توجه نمایند که این مناسبت چون سایر پدیده های اجتماعی و مذهبی امکان آسیب پذیری ، انحراف و کم اثر بودن را دارد و ضرورت آسیب شناسی و بازتعریف برای هر مساله ای انکار ناپذیر بلکه حیاتی است. چه آنکه سردار باقرزاده درمراسمی در فریدونکنار گفته “مقام معظم رهبری از کم اثر شدن یادواره ها نگرانند!” لذا این نوشتار یا مطالبی از این دست دال بر بی توجهی به شهدا یا مناسبت های مرتبط نیست بلکه دغدغه ایی در جهت اثرگذاری ارزشها و سرمایه های معنوی و میراثی کشور می باشد. اما یادواره شهدا با چه آسیب هایی مواجه است.
الف) آسیب ها و انحرافات :
- تکراری و کم محتوی بودن قالب یادواره ها در سالهای اخیراز لحاظ شکلی ومحتوایی
- تکراری بودن مخاطبان و شرکت کنندگان وشباهت برخی یادواره ها بامجالس ختم.
- عدم استقبال جوانان از یادواره های شهدا که بطور مشخص باید مخاطب اصلی این گونه برنامه هاباشند.
- تمرکز بر غمگنانه بودن یادواره و اصرار بر بعد عاطفی فقدان شهدا،اگر شهدا به ملکوت اعلی پیوستند عروج آنها غمبار است یا الهام بخش.
- سیاسی و بعضا جناحی شدن بعضی یادواره ها و استفاده ابزاری از یادواره جهت تسویه حساب های سیاسی و گروهی . در صورتی که شهدا برای همه مردم است و شهید و شهادت مسیر جذب حداکثری وحدت کلمه هستند.
- کم اثر بودن یادواره های فعلی و لزوم ارزیابی دقیق علمی آثار یادواره ها و اتخاذ راهکارهایی برای برون رفت از وضع موجود.
- اسراف و بعضا ریخت و پاش در برخی یادواره ها برای کم نیاوردن از شهر های مجاور،بعضاشنیده شده برای یادواره های شهرستانی دهها میلیون تومان هزینه می شود اما بازخورد مراسم اثربخش نبوده ،درصورتی که میتوان با همین منابع کارهای ماندگاری انجام داد.
- اداری شدن یادواره های شهرستانی و انجام امور بدست مشمولین ،نیروهای خدماتی وکارمندان اداری درصورتی که پای کار این گونه مناسبت ها باید جوانان متعهد بصورت خودجوش و باانگیزه حضور داشته باشند.
- نگارنده پیشنهادات زیررا برای تجدید نظر در برگزاری یادواره های شهدا تقدیم می کند. بدون شک صاحب نظران می توانند بر این نوشته نقد و داوری نمایند.
ب) ابتدا چند سوال :
- یک سوال اساسی منتقدین یادواره ها به شکل فعلی این است که آیا انتقال مفاهیم دینی ، مبانی انقلابی و دفاع مقدس فقط از طریق مناسبت های غمگنانه هست و آیا نمی توان پیام ها و اهداف شهدا و فرهنگ جبهه و دفاع مقدس را از طریق برنامه های شاد و حتی طنز منتقل کرد؟!
- سوال دیگر آنکه چقدر در بخش ترویج شهادت و ارزش های دفاع مقدس کارهای ماندگار و بلند مدت انجام داده ایم و چرا اصرار به برنامه ها ی کوتاه مدت و تکراری داریم.
- آیا نباید برای پایدار نمودن و درونی شدن فرهنگ شهادت و مفاهیم انقلابی، دینی و حماسی به ادبیات روز و ابزار مدرن مجهزشویم.
- آیا بررسی نموده ایم که چه تصویری از شهدا و مناسبت های مربوطه به شهدا در ذهن نوجوانان و جوانان ما نقش بسته است.
- آیا مطالعه شده که چرا جوانان از برنامه های رسمی و خشک برخی یادواره ها استقبال نمی کنند حال آنکه اگر به درون این جوانان رجوع کنیم درخواهیم یافت که آنان به شهدا عشق می ورزند و در صورت معرفی صحیح و درست شهدا آنها را به عنوان الگو و چراغ راه می پذیرند.
- زمان و مکان برگزاری مراسم، دکور و فضای یادواره، سناریوی برنامه، هدف گذاری مخاطبان، پوشش عوامل اجرایی، نوع برنامه، زمان برنامه، تبلیغات محیطی، انتشارات، رنگ های بکار رفته در مراسم ، ادبیات مجریان، نغمه های انتخابی از مواردی است که جای تجدید نظر دارد.
- دست اندرکاران و متولیان یادواره های شهدا آیا شجاعت تغییر روش و انتخاب گزینه های جدید برای این مهم دارند یا همچنان اصرار به شیوه های سنتی و پیش گفته دارند.
امیدوارم سوالات این سطور متولیان فرهنگی جامعه را به تفکر، تعقل و تامل وا دارد و بجای برخورد احساسی با مطالب بدنبال پاسخی مناسب و کارشناسی برای سوالات مطروحه و پرسش های نشده باشند.
ج) اما چند پیشنهاد :
- برگزاری جلسات هم اندیشی جهت آسیب شناسی و اتخاذ شیوه های نو و اثر بخش برای برگزاری یادواره های شهدا با حضور کارشناسان و صاحب نظران.
- انجام پروژه های پژوهشی و مطالعاتی جهت شناسایی طرح های موثر برای برگزاری یادواره ها.
- مستند سازی تجربیات یادواره های شهدا از طریق فراخوان و دریافت پیشنهادات علمی وکاربردی از خادمان شهدا.
- انتقال مفاهیم و ارزش های دفاع مقدس از طریق تولید و آفرینش آثار هنری، مکتوب، تجسمی و مجازی
- برگزاری مسابقات و جشنواره های هنری و شاد برای انتقال پیام شهدا و ترویج بعد حماسی دفاع مقدس
- ارج نهادن به مقام شهیدان و گرامیداشت یاد آنها در مراسم های شاد و بانشاط و متناسب با ذائقه جوانان
- اینگونه مناسبت ها باید منجر به زایش فکری، حرکت آفرینی، تحرک بخشی انسجام ملی ، تقویت روحیه خودباوری، استحکام مبانی انقلابی و دینی، تقویت بعد حماسی جوانان و نوجوانان با شرایط سنی آنها طراحی شود.
دیدگاهتان را بنویسید